2022 Ocak-Şubat-Mart-Nisan aylarına ait İş Cinayetleri İSİG raporuna göre, ilk dört aylık sürede en az 479 işçinin yaşamını yitirdi.
İş cinayetlerinde yaşamını yitirenler açısından dikkat çeken ölçüde örgütsüzlük söz konusu. Raporda bu durum şöyle ifade edildi: “iş cinayetlerinde ölenlerin 17’si (yüzde 3,54) sendikalı işçi, 462’si ise (yüzde 96,46) sendikasız. Sendikalı işçiler metal, kimya, sağlık, madencilik, taşımacılık ve belediye işkollarında çalışıyordu”
Raporda şu konulara dikkat çekildi:
1- Nisan ayı ile birlikte (havanın ısınması, sezonun başlaması) güvencesiz çalışmanın en yoğun olduğu inşaatlarda ve tarımdaki iş cinayetlerinde bir artış meydana geldi. Yaz sürecinde bu artışın devam edeceğini söyleyebiliriz. Diğer yandan özellikle metal, maden, enerji ve kimya başta olmak üzere sanayi işkollarında da iş cinayetleri oransal olarak artıyor. Bu durum geleneksel sendikal merkezlerin çekirdeğini oluşturan işkollarında da güvencesiz çalışma koşullarındaki derinleşmeye (üretim zorlaması, işsizlik baskısı) ve sendikal hareketin giderek etkisizleştiğine işaret ediyor.
2- İş cinayeti nedenlerinden biri olan servis/trafik kazalarında bir artış meydana geldi. Bu durumun bir ayağını tarım sektöründeki hareketlilik ve buna bağlı olarak özellikle traktör taşımacılığı oluşturuyor. Diğer yandan sanayi işkollarında da servis kazaları daha fazla gündeme geldi. Burada da uygun olmayan (eski, bakımsız vb.) minibüs ve otobüslerin kullanılmasına dikkat çekmek gerekiyor. Son olarak taşımacılık işkolunda ise şoförlerin uzun ve yorucu iş saatlerinde, yedek şoför olmadan, dinlenme-barınma-beslenme sorunları içinde çalışmaları iş cinayetleri sonucunu doğuruyor.
3- 2020 yılı Mart ayından itibaren çıkardığımız raporlarda “Covid-19 bir işçi sınıfı hastalığıdır” tespitini yapmıştık. 2021 yılının Temmuz ayından itibaren yaygın aşılamanın başlamasıyla hastalık, işçi sınıfı içinde daha çok yaşlı ve emekli işçilere daralan bir işçi sağlığı sorunu olmaya devam etmişti. Ancak iki yıl sonra ilk defa Nisan ayında Covid-19 nedenli bir işçi ölümü (aktif çalışan) tespit edemedik.
4- Sanayi işkollarında iş cinayetlerinin oransal olarak artışı ile birlikte ezilme, patlama, yanma, elektrik çarpması vb. ölüm nedenlerinde de gözle görülür bir yaygınlaşma mevcut. Bu noktada İstanbul, Kocaeli, İzmir, Manisa, Bursa, Ankara, Tekirdağ, Sakarya, Gaziantep gibi şehirlerde endüstriyel kazalar olarak adlandırılan iş cinayetlerini daha sık görebiliriz. Bu durum diğer yandan halk sağlığı için de önemli bir tehdit (Örneğin son Tuzla’daki patlama).
5- Genç işçi ölümleri özellikle moto kurye, metal-inşaat-tekstil işçileri arasında yoğun. Yine tarım ve inşaat işkolunda çocuk işçi ölümleri mevcut. Bu durum özellikle yaz aylarında daha da artıyor. Diğer yandan 30 yaş altı genç işçilerde örgütsüzlük had safhada. Bu noktada genç işçilere dönük özel bir örgütlenme seferberliğine girişmek gerekiyor.
6- İlk dört ayda 33 kadın işçi hayatını kaybetti. Kadın işçiler tarım, eğitim, ticaret, büro, metal, taşımacılık, sağlık, konaklama ve genel işler işkollarında çalışıyorlardı. Yaz aylarında tarım ve turizm işkolundaki mevsimsel hareketlenme ile birlikte kadın işçi ölümlerinde de bir artış olabilir. Kadın işçilere dair çalışmaların yoğunlaştırılması gerekiyor.
7- Türkiye’de her yıl 100 civarında göçmen-mülteci işçi hayatını kaybediyor. Tabi büyük bir çoğunluğu sigortasız çalışıyor, en az paraya ve en tehlikeli koşullarda. Bu çalışma koşulları birçok göçmen-mülteci ölümünün de hasır altı edilmesine yol açıyor. Ancak emek hareketinin bazı girişimleri olsa da alana dair çalışmalar çok sınırlı. Siyasal atmosferi de dikkate alınca göçmen-mülteci işçilere dair daha somut adımların atılması elzem.
8- Bu dört aylık süreçte 17 sendikalı işçi ölümü (yüzde 3,54) tespit edebildik. Elbette raporumuzun son kısmında isimlerine de yer verdiğimiz ölen işçi arkadaşlarımız içinde sendikalı sayısının fazla olduğunu biliyoruz. Ancak bu sendikal üyelik kağıt üzerinde kalıyor. Sendikaların bir kısmı üyelerinin iş cinayeti sonrası ölümünde herhangi bir açıklama yapmadığı için bir bilgiye ulaşmak zorlaşıyor…
2022 yılının ilk dört ayında iş cinayetlerinin işkollarına göre dağılımı şöyle: İnşaat, Yol işkolunda 83 işçi; Taşımacılık işkolunda 61 işçi; Tarım, Orman işkolunda 57 emekçi (30 işçi ve 27 çiftçi); Ticaret, Büro, Eğitim, Sinema işkolunda 36 emekçi; Metal işkolunda 35 işçi; Sağlık, Sosyal Hizmetler işkolunda 32 işçi; Belediye, Genel İşler işkolunda 31 işçi; Konaklama, Eğlence işkolunda 22 işçi; Madencilik işkolunda 19 işçi; Savunma, Güvenlik işkolunda 16 işçi; Enerji işkolunda 15 işçi; Petro-Kimya, Lastik işkolunda 13 işçi; Tekstil, Deri işkolunda 12 işçi; Gemi, Tersane, Deniz, Liman işkolunda 9 işçi; Ağaç, Kâğıt işkolunda 6 işçi; Gıda, Şeker işkolunda 4 işçi; Basın, Gazetecilik işkolunda 4 işçi; Çimento, Toprak, Cam işkolunda 3 işçi; Banka, Finans, Sigorta işkolunda 1 işçi; Elimizdeki veriler ışığında çalıştığı işkolunu belirleyemediğimiz 20 işçi hayatını kaybetti…
2022 yılının ilk dört ayında iş cinayetlerinin yaş gruplarına göre dağılımı şöyle: 14 yaş ve altı 1 çocuk işçi, 15-17 yaş arası 7 çocuk/genç işçi, 18-27 yaş arası 55 işçi, 28-50 yaş arası 246 işçi, 51-64 yaş arası 108 işçi, 65 yaş ve üstü 33 işçi, Yaşını bilmediğimiz 29 işçi hayatını kaybetti…
2022 yılının ilk dört ayında 28 mülteci/göçmen işçi hayatını kaybetti. Bu işçilerin geldikleri ülkelere bakarsak: 12 işçi Suriyeli; 4 işçi Özbekistanlı; 3’şer işçi Afganistanlı ve İranlı; 1’er işçi Endonezyalı, Rusyalı, Pakistanlı, Sırbistanlı, Türkmenistanlı ve Ukraynalı…
Emek.org.tr
