Zeytinliklerde madencilik ve endüstriyel tesisler için yapılaşma yolunu açan yasa tasarısı meclis komisyonunda kabul edildi.
Edremit Körfezi, Kaz Dağları, Ege kıyıları… Yani zeytinciliğin atardamarı… Üreticiler, üretici birlikleri, sermaye ve hükümet karşıtları tedirgin ve tepkili…
Çünkü zeytinliklerin sanayiye açılmasına olanak sağlayan tasarı yasalaşırsa bölgede zeytinliklerin yüzde 80’i yok olacak. Zeytin üreticileri ve sektör temsilcileri, taslağın yasalaşması halinde Balıkesir-Edremit Körfez’inde 100 milyon zeytin ağacının bu durumdan etkileneceğini söylüyor.
Zeytin üreticisi çok tedirgin, çünkü AKP yanlısı maden şirketlerinin yasanın arkasında olduğu söyleniyor.
Tarımda çöküş sırası zeytinde mi?
AKP hükumeti, ege bölgesindeki zeytinlik sahalarına gözü dikti. Yasayı çıkartmakta ısrarlı olan AKP, üreticilerin sesini ve eleştirel uyarıları hiçe sayarak, zeytincilikte çöküş anlamına gelen yasa teklifinde ısrar ediyor.
Komisyon görüşmelerinde itirazlar ve üzerinde uzlaşılmayan maddeler oldu. Birçok madde önerisi geri çekildi. Ancak hayati önem taşıyan, muhalefetin ve üreticilerin tek talebi olan zeytincilik, mera ve kıyıya ilişkin maddelerinin tasarıdan tümüyle çıkarılması yönündeki önergeler, AKP’liler tarafından reddedildi.
Dikkat çeken bir husus ise “kamu yararı” yaklaşımının üstelik hükümet tarafından belirlenen bir kurul yetkisine verilmesi oldu. Tasarıya göre, valilikler bünyesinde oluşturulacak kurul, muğlak bir ‘kamu yararı’ kavramıyla, zeytinlik sahalarında sanayileşme, madencilik, tesisleşme ve yapılaşma faaliyetine karar verebilecek. Kurulun vereceği kararla, örneğin her türlü kimyasal atık bırakacak, toz ve duman çıkaracak maden veya endüstriyel tesisin yapılmasına ve işletilmesine izin verilecek.
Üreticiler: “tasarı geri çekilsin”
AKP Hükümeti`nin bu yaklaşımı zeytin üreticileri ve örgütlerinin tepkilerine yol açtı. Üreticiler “zeytin alanlarının enerji, sanayi ve madenciliğe açıldığını böylelikle zeytin alanlarının ölüm fermanı çıkarılmak isteniyor” diye düşünüyor.
“Dekarda ağaç sayısı 15’in altındaki yerlerin zeytinlik vasfı olmayacak”
Tasarıyla ilgili endişesini dile getiren Edremit Ziraat Odası 2. Başkanı ve Edremit Belediye Başkan Vekili Ali Yılmaz Diker, bölgedeki zeytin ağaçların genel olarak yaşlı olduğunu ve aralıklı olarak bulunduğuna dikkat çekti. Diker, “Zeytincilik tarihi incelendiği zaman Edremit Körfezi’ndeki ağaçların çok büyük olduğu görülür. Genel olarak ağaçlarımız 200- 300 yaşında. Bunun yanında bin yaşına yakın çok sayıda ağaç var. Bu ağaçlarımız, üretimden ziyade gen merkezi sayılabilecek ağaçlar. Ağaçlarımız çok büyük olduğu için dönümüne 10- 12 ağaç olarak dikilmiş. Ama çıkarılmak istenen yasada, ‘Dekarda 15’in altında ağaç olması durumunda zeytinlik vasfından çıkarılacaktır’ deniyor. Bu çok tehlikeli bir durumdur. O zaman bizim bölgemizdeki zeytinlik alanlarımız bu yasa ile zeytinlik vasfından çıkarak imara açılacak, sanayi bölgeleri oluşturulacak.
Bir de bakanlık bir komisyon oluşturmuş. Ancak, bu komisyon üyelerinin hepsi bakanlık tarafından belirlenmiş kişiler. Sadece bir ziraat odasından belirlenmiş tek bir üye var. Bu da büyük bir sıkıntıdır. Kanunun bu şekilde çıkması Edremit Körfez’indeki zeytinlik alanlara büyük bir zarar verecek durumdadır. Çünkü bakanlığın yeni yapmış olduğu zeytin sahaları, çubuktan aşılı ve dönümüne 30-40 ağaç sıklığında dikilmiş. Bunların ömürleri 30 ila 50 sene arası. 50 sene sonra bunlar tamamen bitecektir. Ama bizim bölgemizde ağaçlar ömür boyu devam edecektir. Bu nedenle bölgemizdeki ağaçlara kıymayalım. Ağaçlarımızı ülkemizin gelecek nesillerine taşıyalım. Böyle bir kanunu kabul etmeyelim” dedi.
‘ARKASINDA MADENCİLER KONSEYİ VAR’
Daha önceden Üretim Reform Paketi Kanun Tasarısı Taslağı ile ilgili bilgi veren Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi İcra Direktörü Mustafa Tan, önergenin arka planında Madenciler Konseyi’nin olduğunu söyledi. Tan, zeytinlik alanların yok edilmesine neden olacak önceki taslakların da Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ya da Madenciler Konseyi’nin isteği olduğuna dikkati çekip, arka planda yine Madenciler Konseyi’nin olduğunu taslağın Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından gündeme alındığını belirtti.
Mustafa Tan’ın açıklaması şöyle: “Bundan önceki tasarıda 25 dekarın altındaki alanlar zeytinlik tanımından çıkarılıyordu. Şayet bu yasa tasarısı yasalaşırsa Türkiye de şu an mevcut 100 milyondan fazla ağaç zaten dekar başına 10 ağaç şeklinde. Dolayısıyla hepsi kesilmeye açık hale getirilebilir. Tasarıyı bu nedenle son derece sakıncalı buluyoruz. Üreticiler olarak, sektör olarak bu konudaki görüşlerimizi Bakanımıza da ilettik. Mutlaka hazırlayanların bir hatası vardır. ‘Dekar başına 1 belki 1,5 ağaç’ demeleri gerekiyordu. Çünkü bu rakam Avrupa Birliği ülkelerinde dekar başına 2.5 ağaç. Yanlış hesabın Bağdat’tan döneceği ilkesiyle bu yanlıştan da dönülecektir. Türkiye’deki zeytinlik alanlardaki ağaç ortalaması 16 ağaç. Ayvalık’ın ağaç ortalaması dekarda 8 ağaç. Daha kurak yerlerde bu rakam düşüyor. Dolayısıyla 15 ağacın altında bir zeytinlik varsa bir kere tamamen orayı kesme biçme hakkına sahip olunuyor. Bu daha öncekilerden daha vahşi bir şeydir.”
Zeytinlik alanlarda çalışan çok sayıda insan etkilenecek
Edremit’te ürettiği zeytinleri işleyerek satışını yapan Zafer Soykara isimli üretici ise yasa tasarısının çıkması durumunda büyük zarar göreceklerini şöyle iade ediyor: “Bu yasa tasarısı bizim işimize gelmiyor. Bölgemizde olan zeytin ağaçları yaşlı ağaçlar ve aralıklı oluşan ağaçlar. Zaten bölge yağının kalitesi de buradan geliyor. Körfez zeytin ağaçları genellikle dekarda 8 ila 12 ağaç arasında. Bu yasa tasarısı geçerse biz zeytinliklerimizin çevresi imara açılacak. Bizim o bölgede çalışmamız zor hale gelecek. Doğal ortam da bozulacak. Zeytinlik alanlarda çalışan çok sayıda insan var. Bu yasa tasarısı geçtiğinde durum onları da etkileyecek.”
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi Kurucularından üretici Murat Narin, Birgün Gazetesinden Burcu Cansu’ya verdiği röportajda yaptığı açıklamada, Zeytin Yasası’nın 2000 yılından beri madenciler tarafından değiştirilmeye çalışıldığını belirterek düşüncelerini şöyle dile getiriyor: “Yasanın değiştirilmesi girişimi Meclis’te 6 kere oybirliği ile reddedildi. Bu 7’nci kez Meclis’e getirilişi. Madencilerin, termik santralcıların, bu ülkeyi yağma etmeye gelmiş işgalcilerin önlerindeki Zeytin Yasası engelini ortadan kaldırmaya çalışıyorlar”
“Kolin şirketi 6 bin 600 zeytin ağacını Yırca’da yok etti, bu yasayla da 125-130 milyon zeytin ağacı yok edilecek!”
“AKP milletvekilleri yalan söyledi”
AKP mlletvekillerinin yalan söyleyerek kendilerini kandırdıklarını açıklayan Murat Narin “Hiçbir şekilde uzlaşı yok. Komisyondan geçti, eğer bu yasa TBMM Genel Kurulu’ndan da geçerse Türkiye’deki zeytin alanlarının yüzde 82’si zeytinlik sayılmayacak. Kolin, 6 bin 600 zeytin ağacını Yırca’da nasıl yerle bir ettiyse, yasa çıkarsa 125-130 milyon zeytin ağacını da öyle yok edilecek. Bunun karşılığında da 2 bin değil de 4 bin lira ceza ödenecekmiş. Anadolu toprakları işgal edildiğinde dahi kimse zeytin ağaçlarına dokunmadı. AKP iktidarı işgalcilerin yapamadığını yaptı. Zeytin sadece bulunduğu yeri değil, etrafındaki yaşam alanlarını da koruyordu. Kaz dağları ve Madra dağları… Buralarda işletmeye açılmayı bekleyen madenlerin işletmeye açılmasının önündeki hukuki engel kaldırılıyor. Uzlaşıldı diyerek, kamuoyuna yalan söyleniyor.” diyerek tepkisini sürdürüyor.
Üreticiler “izin vermeyeceğiz!”
AKP li milletvekillerin ve yandaş medyanın kendilerini aldattıklarını belirten Narin, tasarının meclis görüşmelerinde binlerce üreticiyle otobüslerle Ankara’ya meclise geleceklerini ve olayın takibinde olacaklarını açıkladı.
Tasarıya karşı CHP ve HDP lilerin muhalif çalışmaları ve karşı koyuşları sürüyor. HDP Ekonomi ve Sosyal Politikalardan Sorumlu Eş Genel Başkan Yardımcısı Sezai Temelli yaptığı açıklamada, “Deniz manzaralı hastane turizmi, madencilik gibi kısa vadeli rant peşinde koşarak tarihi ve doğal mirasımızı yok etmek isteyenler, gelecek kuşakların haklarını da bugünden gasbediyor. Yeşil Yol Projesi, 3. Köprü, Cerattepe gibi saymakla bitmeyecek doğa katliamlarına şimdi bir yenisi eklenmek isteniyor. 125 milyon zeytin ağacının bulunduğu zeytinliklere göz dikiliyor” dedi. Temelli, tasarının geri çekilmesi için mücadele edeceklerini vurguladı.
emek.org.tr
