İSİG Meclisi açıklamasına göre 2022 yılı ilk beş ayında 646 işçi hayatını kaybetti
İş cinayetlerinin en önemli nedeni, işverenlerin maliyet nedeniyle gerekli iş güvenliği önlemlerini almamalarıdır.
İş güvenliği işçi sağlığı kuralları hukukuna uyulmamaktadır. Bu konuda işvereni, sermayeyi, devlet kurumlarını denetleyen güçlü bir işçi sınıfı örgütlenmesi ve iradesi yokluğu önemli bir etkendir.
İşçiler örgütsüz ise, iş cinayetleri yaşanmaya devam edecektir. İşyerlerinde, işçi komiteleri örgütlenmesi üzerinden gerçek bir denetim sağlanabilir. işyeri yönetimine ve çalışma yaşamı kurallarına, iş güvenliği hukukuna uyumun gerçekleşmesi sağlanabilir. İşçiler, örgütsüz veya denetim kurabilecek kadar güçlü örgütlenmelerden yoksun oldukları için sermayenin, devletin politikalarını ve işyeri uygulamalarını da değiştiremiyor. Doğru işçi örgütlenmesinin ve sendikal örgütlenmenin; yaralanmaların ve can kayıplarının önüne geçebilecek en önemli etken olduğu gerçeğinin artık kavranması gerekmektedir. Örgütlü işçiler işyerlerinde iş güvenliği ve işçi sağlığı konularının kurallarını uygulanmasını sağlayabilir, denetimlerle eksiklikleri ve zafiyetleri giderebilir.
2022 Yılı ilk beş ayındaki can kayıplarının da önemli nedeni bu alandaki zayıflıktır.
İSİG Meclisi raporunda dikkat çekilen konulardan biri de bu örgütsüzlük ve sendikasızlık durumudur. 2022 yılının ilk beş ayında iş cinayetlerinde ölenlerin 23’ü (yüzde 3,56) sendikalı işçi, 623’ü ise (yüzde 96,44) sendikasız. Sendikalı işçiler metal, kimya, sağlık, madencilik, taşımacılık, enerji, güvenlik ve belediye işkollarında çalışıyordu.
İSİG Raporunda şu konulara vurgu yapıldı
“İşçiler hayat pahalılığı ve işten çıkarma tehdidi nedeniyle güvencesiz çalışma koşullarına mahkûm edildi. Asgari ücret düzeyinin tüm ücretliler içindeki oranı yüzde 70’e ulaşırken birçok işyerinde sigortalar asgari ücret üzerinden yatırılsa da belli miktarlar elden geri alındı. İşten atılma baskısıyla işçiler daha çok çalıştırıldı, üç işçinin yapacağı iş iki işçiye yaptırıldı. Başta temel gıda, kira, ısınma, ulaşım olmak üzere her şeye yapılan zam furyasında düşük ücret-işsizlik-güvencesiz çalışma cenderesindeki işçilerin fiziki ve ruhsal sağlığı çok etkilendi.
Ocak-Şubat aylarında yüzlerce işçi direnişi de gerçekleşmişti. Sonraki aylarda durağanlaşsa da yaz aylarında bir yandan ekonomik krizin (hayat pahalılığı, işten çıkarmalar) baskısı yoğunlaşırken diğer yandan Türkiye işçi sınıfının direnişleri yine yaygınlaşmaya başlayacak gibi gözüküyor.
Tarım ve inşaatta ölümler artıyor, sanayide güvencesizleştirme derinleşiyor
Mayıs ayı ile birlikte (havanın ısınması, sezonun başlaması) güvencesiz çalışmanın en yoğun olduğu inşaatlarda ve tarımdaki iş cinayetlerinde bir sıçrama meydana geldi. Bu ay 46 tarım emekçisi ve 35 inşaat işçisi hayatını kaybetti.
Diğer yandan geçtiğimiz yıllarda yaz süreciyle birlikte azalan sanayi işkollarındaki ölümler de sürüyor. Bu ay 56 sanayi işçisi (metalde 13, madenlerde 9…) hayatını kaybetti. Benzer bir gerçeklik OHAL sürecinde de (2016-2018) meydana gelmiş ve sanayi işçilerinin ölümünde oransal bir artış yaşanmıştı. Bu durum temel olarak geleneksel sendikal merkezlerin çekirdeğini oluşturan işkollarında da güvencesiz çalışma koşullarındaki derinleşmeye (üretim zorlaması, işsizlik baskısı) ve sendikal hareketin giderek etkisizleştiğine (işkolunda çekim merkezi olamaması, örgütlü olduğu işyerlerindeki hak kayıpları) işaret etmektedir.
Servis kazaları, patlamalar, kalp krizleri, intiharlar
Servis/trafik kazalarında tarım sektöründeki hareketlilik ve buna bağlı olarak özellikle traktör taşımacılığı dikkat çekiyor. Tarımda işçilerin kapalı kasa kamyonet, römork, eski araçlar vb. taşınması ile kapasite fazlası yolculuk ve çiftçilerin traktörlerindeki eksiklikler ölüm ve yaralanmalarda başlıca nedenler. Taşımacılık işkolunda ise şoförlerin uzun ve yorucu iş saatlerinde, yedek şoför olmadan, dinlenme-barınma-beslenme sorunları içinde çalışmaları ölüm ve yaralanmaları beraberinde getiriyor. Sanayi işkollarında meydana gelen işçi servisi sorunlarında uygun olmayan (eski, bakımsız vb.) minibüs ve otobüslerin kullanılması önemli bir sorun olarak öne çıkıyor.
Sanayi işkollarında iş cinayetlerinin oransal olarak artışı ile birlikte ezilme, patlama, yanma, elektrik çarpması, zehirlenme vb. ölüm nedenlerinde de gözle görülür bir yaygınlaşma mevcut. Bu noktada İstanbul, Kocaeli, İzmir, Manisa, Bursa, Ankara, Tekirdağ, Sakarya, Gaziantep, Samsun, Konya gibi şehirlerde endüstriyel kazalar olarak adlandırılan iş cinayetleri öne çıkıyor.
Ekonomik kriz, mobbing ve fazla çalışmaya bağlı işçi intiharları devam etmektedir. Özellikle geçinemeyen işçilerin banka ve tefecilerden aldıkları borçları geri ödeyememeleri sonucu yapılan baskılar bu intiharların önemli bir nedeni. Yine genç işçi/işsizlerin güvencesizleştirme kıskacında geleceksizleştirilmeleri intiharların diğer önemli nedeni.
Aşırı-yoğun-fazla-sağlıksız çalışmaya, beslenme-barınma-yaşam koşullarına bağlı kalp krizi ve beyin kanaması gibi ani işyeri ölümleri de artarak sürüyor. Bu ölümler taşımacılık, tarım, büro, eğitim, belediye gibi işkollarından tüm işkollarına yaygınlaşırken yaş ortalaması da giderek düşüyor.
Son olarak Kırım Kongo Kanamalı Ateşi riskine dikkat çekelim. Mayıs ayından itibaren Erzurum, Erzincan, Sivas, Tokat, Batman, Gümüşhane gibi şehirlerden kene ısırması sonucu ölüm haberleri gelmeye başladı. Bu ölümlerden bir kısmında hastalığa yakalanma nedeni mesleki (çoban, besici). Yaz aylarında bu ölümlerin önüne geçebilmek için gerekli bilgilendirmelerin yaygınlaştırılması elzemdir.
Akkuyu Nükleer Santralindeki iş cinayetleri sürüyor
TİP milletvekili Erkan Baş’ın Akkuyu Nükleer Santrali’ndeki işçi ölümlerine dair verdiği önergeye 19 Nisan tarihinde Enerji Bakanı Fatih Dönmez verdiği yanıtta “üçü kişisel sağlık problemleri sebebiyle olmak üzere toplamda sekiz ölümlü vaka yaşanmıştır.” diye cevap verdi. Bakanın “kişisel sağlık nedeni”nden kastı “işyerindeki kalp krizleri, beyin kanamaları” olsa gerek.
Yine bu tarihten sonra Akkuyu’da iki iş cinayeti daha oldu, ölüm sayısı ona yükseldi: 31 Mayıs’ta 22 yaşındaki işçi Mert Güleç’in üzerine kule vinçten komprasör makinası düştü. 29 Mayıs’ta adını öğrenemediğimiz Belaruslu işçi 20 metre yükseklikten düştü. Özellikle servis kazaları ile gündeme gelen şantiye diğer mega inşaatlar gibi bir işçi mezarlığı olmaya doğru gidiyor.
2022 yılının ilk beş ayında iş cinayetlerinin istihdam biçimlerine göre dağılımına baktığımızda 563 ücretli (işçi ve memur) ve 83 kendi nam ve hesabına çalışan (çiftçi ve esnaf) hayatını kaybetti. Yani ölenlerin yüzde 87’sini ücretliler yüzde 13’ünü ise kendi nam ve hesabına çalışanlar oluşturuyor…
2022 yılının ilk beş ayında iş cinayetlerinin nedenlerine göre dağılımı şöyle:
Ezilme, Göçük nedeniyle 125 işçi; Trafik, Servis Kazası nedeniyle 124 işçi; Yüksekten Düşme nedeniyle 88 işçi; Kalp Krizi, Beyin Kanaması nedeniyle 81 işçi; Covid-19 nedeniyle 41 işçi; İntihar nedeniyle 35 işçi; Zehirlenme, Boğulma nedeniyle 32 işçi; Şiddet nedeniyle 28 işçi; Elektrik Çarpması nedeniyle 26 işçi; Patlama, Yanma nedeniyle 24 işçi; Nesne Çarpması, Düşmesi nedeniyle 11 işçi; Kesilme, Kopma nedeniyle 4 işçi; Diğer nedenlerden dolayı 27 işçi hayatını kaybetti…
2022 yılının ilk beş ayında iş cinayetlerinde, 43 kadın işçi ve 603 erkek işçi hayatını kaybetti…
2022 yılının ilk beş ayında iş cinayetlerinin yaş gruplarına göre dağılımı şöyle:
14 yaş ve altı 3 çocuk işçi, 15-17 yaş arası 12 çocuk/genç işçi, 18-27 yaş arası 86 işçi, 28-50 yaş arası 322 işçi, 51-64 yaş arası 143 işçi, 65 yaş ve üstü 43 işçi, Yaşını bilmediğimiz 37 işçi hayatını kaybetti…
2022 yılının ilk beş ayında 38 mülteci/göçmen işçi hayatını kaybetti. Bu işçilerin geldikleri ülkelere bakarsak: 16 işçi Suriyeli; 8 işçi Afganistanlı; 4 işçi Özbekistanlı; 3 işçi İranlı; 1’er işçi Belaruslu, Endonezyalı, Rusyalı, Pakistanlı, Sırbistanlı, Türkmenistanlı ve Ukraynalı…
2022 yılının ilk beş ayında iş cinayetlerinde hayatını kaybeden 646 işçiyi saygıyla anıyoruz…
(İSİG Meclisi 9 Haziran 2022 tarihli raporundan)
Emek.org.tr
