İSİG MECLİSİ broşürü…
İş kazası nedir? İş kazası geçirdiğimizde haklarımız nelerdir? İş kazası gerçekleştiğinde yapmamız gereken nedir? İş kazasını kim bildirecek? İşyeri hekimlerinin iş kazalarında görev ve sorumlulukları nelerdir? Hastaneye ulaşınca neler yapılmalıdır? Hastanelerin iş kazasını bildirme görevi var mıdır? İş kazası sırasında sigortasız olmanız durumu etkiler mi? İş kazası soruşturmasında nelere dikkat edilmelidir?Çalışmaktan kaçınma hakkımızın olduğunu biliyor muyuz?
İŞ KAZALARI KADER DEĞİLDİR!
Çalışma ortamında işçi sağlığı ve iş güvenliği alınmıyorsa,
İş kazası riski altında çalışıyorsanız,
İş kazası geçirdiyseniz
YALNIZ DEĞİLSİN!
guvenlicalisma.org
guvenlicalisma@gmail.com
İş kazası nedir?
İş kazası yasal olarak, işçinin işyerinde bulunduğu, işini yaptığı sırada ya da görevli olarak
işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında ya da kadın işçinin emzirme zamanında meydana gelen, işçiye hemen veya sonrasında bedenen ya da ruhen zarar veren olaya iş kazası denir. Ancak, İSİG Meclisi olarak; bütün iş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenebilir olduğunun ve de tüm bunların işçinin bağımlı olduğu çalışma ilişkileri içinde meydana geldiğinin bilinciyle, yaşanan işçi ölümlerini ‘iş kazası’ olarak değil ‘iş cinayeti’ olarak tanımlıyoruz.
Çalışmaktan kaçınma hakkımızın olduğunu biliyor muyuz?
Sağlığımız veya can güvenliğimizle ilgili ciddi ve yakın tehlikenin varlığını sezdiğimiz anda varsa işyerinizdeki İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu’na, yoksa işverene bildirip, tedbir almasını istemeliyiz. Talebiniz kabul edilirse, tedbir alınıncaya kadar çalışmayı reddedebiliriz. (İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası 13. madde). Bu hakkın kullanımı elbette öncelikle örgütlü olmayla kullanılabilir. Bu sürede, ücretinizi hak etmeye devam edeceksiniz. Eğer ciddi ve yakın tehlike önlenemiyorsa yukarıdaki kurala uymadan işyerini, tehlikeli bölgeyi terk edip, önceden belirlenmiş olan güvenli bir yere gitmeliyiz, bu bizim hakkımızdır
İş kazası gerçekleştiğinde yapmamız gereken nedir?
Bu durumda yapılacak ilk şey, iş kazası geçiren arkadaşımıza varsa öncelikle işyeri hekimi, yoksa ilk yardım sertifikası sahibi bir işçi tarafından, o da yoksa en kısa sürede 112’yi arayarak
sağlık ekiplerince acil müdahale yapılmasını sağlamalıyız. Bu arada özellikle iş kazasının meydana geldiği bölümün/birimin yetkili amiri, iş güvenliği uzmanı, yetkili sendika varsa sendika temsilcisini yoksa çalışan temsilcisini bilgilendirmeliyiz. İşveren, iş kazası geçiren çalışanın en kısa sürede sağlık hizmetini almasını sağlamakla görevlidir. Bu görevin kapsamında; kaza geçiren çalışana en kısa sürede bir sağlık ekibi tarafından acil müdahale
yapılmasını sağlamak; sağlık ekiplerinin işyerine gelmesini sağlamak veya en uygun şekilde
bir sağlık kuruluşuna kaza geçiren personeli ulaştırmak zorundadır.
İş kazasını kim bildirecek?
İşveren, iş kazasından sonraki 3 iş günü içinde bu kazayı SGK’ya bildirmekle yükümlüdür. (6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Yasasının 14. maddesi). Bu bildirimi yapmayan işverene idari para cezası uygulanır. İşveren, “iş kazası raporu” tutmakla görevli kılınmıştır. İşveren ayrıca iş kazasını derhal o yerin yetkili polis, jandarma ve savcılığa bildirmekle yükümlüdür.(5510 sayılı Yasa 13/2- a mad.)
Not: Bu bildirimlerin kaza geçiren ve yakınlarınca da ayrıca yapılması önerilir. İşçinin ve tanıkların kolluk kuvvetlerine verecekleri ifadede olayın iş kazası olduğunu belirtmeleri önemlidir.
İşyeri hekimlerinin iş kazalarında görev ve sorumlulukları nelerdir?
İşyeri hekimleri, ilk yardım müdahalesini yapmakla görevlidir. Ayrıca kazaya uğrayan kişinin
muayene bulgularını mutlaka ayrıntılı olarak kayıt altına almak, varsa tetkik sonuçlarını ve
grafileri saklamak işyeri hekiminin sorumluluğudur. İşyeri hekimleri, ayrıca yaralanma ve ölüm vakalarını derhal yetkili makamlara bildirme görevi vardır.
Hastaneye ulaşınca neler yapılmalıdır?
İş kazasında, en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Ancak, iş kazası kayıt ve bildirimlerinin kamu hastanelerinde(devlet hastanesi) daha kolaylıkla yapıldığını unutmamalı. Sağlıkla ilgili müdahale ve gerekenlerin yapılmasından sonra hastane kayıtlarına “iş kazası kaydı”nın girmesi sağlanmalıdır. İş kazası geçiren işçi veya yakınları, hastanede olayın iş kazası nedeniyle olduğunu bildirmelidir.
Hastanelerin iş kazasını bildirme görevi var mıdır?
Hastaneler, iş kazalarını 10 gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirmekle görevlidir. Görevli doktorların hasta hikayesini alırken kazanın nedenini tespit etmeye çalışmaları, bu kapsamdadır. Ayrıca, hastanedeki hekim de yaralanmayla (çalışan, “iş kazası” olduğunu söylemediğinde bile) şüpheli bir durum varsa sorgulamayı derinleştirmelidir.
İş kazası sırasında sigortasız olmanız durumu etkiler mi?
Sigorta bildiriminin işverence yapılmamış olması yani kayıt dışı çalıştırılmanız başlı başına ayrı
bir usulsüzlüktür. Bunun yanında, sigortanızın yapılmamış olması olayın iş kazası olduğu gerçeğini değiştirmez. Bu durumda sigortasız çalıştırma şikayeti, iş kazasına ilişkin belge, bilgi ve raporlarla SGK İl Müdürlükleri’ne başvuru yapılmalı, idari inceleme yapılması talep
edilip, olayın iş kazası olduğunun tespitine çalışılmalıdır. İdari incelemeden sonuç alınamadığı
takdirde hem işveren hem de SGK dava edilip hizmet tespiti ve iş kazasından doğan hukuki sonuçlar talep ve dava edilmelidir.
İş kazası soruşturmasında nelere dikkat edilmelidir?
SGK ve kolluk kuvvetleri, iş kazası soruşturmasını kaza yerini kapsayacak şekilde yapacaktır. Bu soruşturmanın yapılması sırasında gerek işyerindeki işçilerin, gerekse şikayetçi işçi veya ailesinin olayın oluş biçimini doğru şekilde soruşturmaya yansıtması, ileriki aşamalarda yararlı olacaktır. Bu nedenle, soruşturma safhasında nasıl hareket edilmesi gerektiği konusunda sendikalardan, hukukçulardan ve İSİG Meclisi’nden bilgi alabilirsiniz.
İş kazası geçirdiğimizde haklarımız nelerdir?
İş kazası geçiren işçiye tedavisi boyunca geçici iş göremezlik ödeneği bağlanır. Bu ödenek
maaşın üçte ikisidir. Olaydan kaynaklı maluliyet durumu varsa bunun oranı tespit edilir. Eğer bu maluliyet %10’un üzerindeyse sürekli iş göremezlik ödeneği bağlanır. İşçinin ölümü söz konusuysa, ölen işçinin hak sahiplerine gelir bağlanır, ölen işçi için cenaze ödeneği verilir ve gelir bağlanan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilir. İş kazası geçiren işçinin, yaşadığı iş
kazasından dolayı kendisine maddi ve manevi tazminat verilmesini talep etme ve işverene dava açma hakkı vardır. Eğer işçi, iş cinayeti sonucu yaşamını kaybettiyse, aynı şekilde ailesinin de bu hakkı bulunur. Böyle bir durumda işçinin ya da yakınlarının Cumhuriyet
Savcılığı’na başvuruda bulunması ve sorumlular hakkında şikayetçi olması gerekir.
