Fizik profesörü Stephen Hawking’in “Kara deliğe düşen cisimlerin fiziksel bilgisine ne olur?” sorusuna yanıt aradığı ‘bilgi paradoksu’ yla ilgili son bilimsel makalesi yayımlandı.

Stephen Hawking’in bilgi ölümünden birkaç gün önce tamamladığı belirtilen makale, Cambridge ve Harvard Üniversitesinde birlikte çalıştığı bilim insanları tarafından düzenlenerek internete kondu.

Teorik fizikçi Prof. Malcolm Perry, “Kara Delikte Bilgi Yitimi (Entropi) ve Yumuşak Saçlar” isimli makaleyle ilgili açıklamasında Hawking’in 40 yıldan uzun bir süre “bilgi paradoksuyla”  üzerinde çalıştığını söyledi.

“bilgi paradoksu”

Bilgi paradoksunun kökeni Alman teorik fizikçi Albert Einstein’ın 1915’te yayımladığı genel görelilik kuramına dayanıyor.

Bu teori kütle çekimini, maddenin uzay-zaman bükülmesi etkisiyle açıklıyor ve bu sayede gezegenlerin Güneş etrafında dönebildikleri tezini temel alıyor.

Einstein, terorisinde kara deliklerle ilgili önemli öngörülerde de bulunuyor. Teoride kara deliğinin bütün özelliklerini belirleyen üç unsurdan; kütle, elektriksel yük ve açısal momentum da denilen dönü (spin)’den söz ediliyor.

Kara deliklerin ısısı

Hawking, Einstein’den yaklaşık 60 yıl sonra kara deliklerin bir ısısının olduğu tezini ortaya attı.

Prof. Hawking’in teorisine göre sıcak nesneler uzayda ısı kaybettiği için kara deliklerin sonunda buharlaşarak yok olması gerektiğine işaret ediyor.

Ama bilim insanlarına göre bu, bir paradoks yaratıyor. Örneğin kuantum dünyası kuralları, bilginin asla kaybolmadığını söylüyor ve “Bu durumda kara delik  tarafından yutulan bir nesnenin içerdiği fiziksel bilgiye ne oluyor?” sorusu gündeme geliyor.

Perry, “Kara deliğe bir şey atarsanız, yok olur gibi görünüyor. Sonrasında kara delik de yok olunca bu bilgiyi nasıl geri alabilirsiniz?” diyor.

‘Kara deliklerin çevresindeki fotonlar bilgiyi kaydediyor’

Son makalede Hawking ve birlikte çalıştığı bilim insanları, bu bilginin en azından nasıl korunabileceğini ilişkin tezler ileri sürüyor.

Makalede, kara deliğe bir madde atılınca kara deliğin sıcaklığının değişeceği aynı şekilde sıcaklığı arttıkça termodinamikte bir nesnenin iç düzensizlik ölçüsü olarak entropisinin de artacağı belirtiliyor.

Hawking’in makalesinde, bir kara deliğin iç düzensizlilğinin (entropisinin), ışığın yoğun kütle çekim gücünden kaçamayacağı nokta olan, kara deliğin ‘olay ufku’nun çevresindeki fotonlar tarafından kaydedilebileceği vurgulanıyor.

Makalede, bu foton saçaklarına “Yumuşak saçlar” adı veriliyor.

Prof. Perry, “Bu makale, yumuşak saçların entropiyi açıkladığını ortaya koyuyor” diyor ancak bilgi paradoksunun sonunun gelmediğini daha ileri çalışmalara ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor.

‘Yüzünde kocaman bir gülümseme vardı’

Hawking’in ölümünden birkaç gün önce,Teorik fizikçi Prof. Malcolm Perry anısını şöyle anlatıyor: “Hawking’in ne kadar hasta olduğunun farkında değildim. Ona çalışmalarımızla alakalı gelişmeleri bildirmek için yanına gittim. Stephen’la anlaşabilmek gerçekten o sıralar çok zordu. Anlayabilmesi için bir hoparlörle nereye geldiğimizi anlattım. Tamamladığımda yüzünde kocaman bir gülümseme vardı.”

Bilinmezliklerin içinde Perry ve arkadaşlarının şimdiki zorlu çalışması bilgiyle ‘Yumuşak Saç’taki enrtopi arasındaki ilişkiye çözmek: “Bir maddeyi içeri attığımda içindeki tüm bilgi kara deliğin çevresinde mi saklanıyor? ‘Bilgi Paradoksu’yla ilgili çözmemiz gereken de bu. Eğer yarısıysa veya %99’uysa yeterli değil ve hala bilgi paradoksunu çözmüş olmayacağız. Önümüzdeki bir adım bu ama kesinlikle aradığımız tüm cevap değil. Daha öncekinden daha az problem ama kafa karıştırıcı bir çok problemin de kaldığı kesin.” Diyerek, tartışmanın ve bilimsel araştırmaların devam edeceğini işaret ediyor. (Dış haberler)

emek.org.tr