Tarım sektöründen kadın işçi Emek Uysal: ‘Biz çalışırız, hiç söz hakkımız yoktur.’
*Hangi bölgede tarım işçiliği yapıyorsunuz? İl, ilçe belde-yöre ve yaz ayları süresince hangi tür tarım ürünleri işinde çalışıyorsunuz?
İzmir ili Bergama İlçesi ovasında, Manisa ili Bölcek ve Kadıköy ovasında çalışıyoruz. Çapa işlerinde, mısır, domates, üzüm, biber ürünleri hasatında ve değişik işlemlerinde çalışılıyor.
* Örneğin Diyarbakır, Mardin, Şanlıurfa gibi tarım bölgelerinde ücretler; geçen yıl 22 TL iken, 2012 yılında 25 TL oldu. Bölgenizde belirlenen işçi ücretleri günlük veya aylık olarak nedir? Ücret konusunda talep nedir?
Haziranın sonuna kadar 23 tl olan ücretler temmuzdan itibaren 25 tl oldu. Talep en az 30 tl olması fakat talepler karşılanmamaktadır.
* Ücretleri kim nasıl belirliyor? İşçilerin söz hakkı nereye kadardır veya kooperatif, dernek ve sendika gibi bir örgütlenmesi, birliği var mı?
Ücretler işveren tarafından belirlenmektedir. İşçilerin söz hakkı hiç yoktur. Bizler sadece çalışırız. Koperatif, dernek veya sendika olmadığı gibi, bunların olması içinde hiçbir girişim yoktur.
*Tarım işçileri arasında bir sendika veya dernek çalışması nasıl karşılanır ve olur mu? İşçiler böyle bir ihtiyacı görüyor mu ve nasıl düşünürler? Aranızda tartışması oluyor mu?
Olmaz diye bir şey yoktur aslında tabi ki olur. Fakat bu koşullarda nasıl olur bilemiyorum. Ücret konusunda iyileştirme söz konusu olduğunda belki insanlar dinleyebilir yada söz sahibi olabilir. Fakat bölge olarak AKP ideolojisi yürütülmekte olduğunda zorluklar elbette önümüze çıkacaktır.
* Her tarım ürünü ile ilgili çalışma koşulları farklı olabilir. Ancak bölgenizde çalışma koşulları örneğin hava sıcaklıkları, barınma su, yemek gibi koşullar ve bu tür ihtiyaçların karşılanmasında durum nedir?
Aslında çalışma koşulları hep aynı sabah 07.30 akşam 17.30 hava mevsimsel olarak değişim göstermekte ama koşullar maalesef göstermemekte. İşçiler yemeklerini yanında getirip götürürek ihtiyaçlarını karşılamaktadır.
* Çalışma süresi ne kadardır ve bunu kim, nasıl belirliyor? Dinlenme ve yemek yeme sürelerinde durum nedir?
Sabah 06.00 da arabaya binilir işçileri toplaya toplaya 07.30 da tarlaya varılır yarım saat kahvaltı 8de işe başlanır. 13.00 de ögle yemeği, 14.00 de yeniden iş başı alınır. Bunlar dışında dinlenme söz konusu değildir. Her koşulu belirlediği gibi bu süreleri de iş eren belirler.
* Bölgenizde en çok hangi ürünler var? Bunlar iç Pazar a mı sunuluyor, dışarıya ihraç ediliyor mu biliyor musunuz?
Pamuk, Üzüm, Mısır, Domates görünürde en çok olan ürünler bunlardır. Belli bir kısmı pazara belli bir kısmı yeniden tarla sahiplerine tohum olarak verilir gerisi de yurt dışına gönderilmektedir.
* Bölgenizde çalışma mevsiminde kaç işçi geliyor çalışıyor belde ve il ve Ege bölgesi olarak bir bilginiz, tahmininiz var mıdır? Örneğin sizin grubunuz kaç kişidir?
Bizim içinde bulunduğumuz grup 100-150 kişi arasında değişim göstermekte en az her gün 800 kişi çalıştırılmakta tahminen. Bizim Çalıştığımız bölgede Manisa’nın Soma ilçesinden İzmir’in Bergama ilçesinde Balıkesir’in Savaştepe ilçesinden işçiler bulunmakta kalanı da yatılı gelen işçilerdir.
* Dış bölgelerden örneğin nerelerden işçiler gelebiliyor?
Diyarbakır- Mardin- Urfa benim tanıştığım, birlikte çalıştığım bölgelerden. Fakat az sayıda Adıyaman’dan da gelenler olur diye biliyorum.
*İşçiler tarlalara nasıl gidebiliyor? Dış bölgeden gelenlerin barınma sorunu nasıl çözülüyor? Örneğin bir hastalık durumu olduğunda ne yapılıyor? Sağlık görevlisi veya kurumu yakın mıdır?
Kahya-Dayıbaşı denilen kişinin otobüsü oluyor o otobüsle toplanarak tarlaya götürülüyor. Dışardan gelen işçiler çadırlarda barınmaktadır. Ovalar genelde ilçelere yakın oluyor önemli bir rahatsızlanma olduğu takdirde kahya arabasıyla yanına bir işçi daha alarak sağlık ocağına götürüyor.
*Kadın ve çocuklar çalışıyor mu? Kadınların koşulları nasıl? Talepler oluyor mu? Kadın işçilerin durumunu anlatır mısınız?”
Çalışanların %80 oranını kadınlar oluşturmaktadır. Bu bölgede tarla ek geçim kaynağıdır. Tek ücret yeterli olmadığı için kadınlarda tarlalardan destek sağlamaktadır. Koşullar aynı erkeğe yada kadına göre göre değişiklik göstermiyor. Talep hep aynı ücretlerin daha elle tutulur bir şey olması.
*Bu söyleşi için teşekkürler, iyi çalışmalar dileriz.
Ben teşekkür ederim.
Emek.org.tr