İş Sağlığı ve Güvenliği Yasa’sı ne getiriyor?
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 20.06.2012 günü TBMM’de kabul edildi.
Yasa yürürlüğe tam olarak girdikten sonra istisnasız tüm iş ve işyerleri iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uymak zorundalar. 10 veya daha çok işçi çalıştıranlar uzman istihdam edecek ve hizmet alacaklar….
***Tüm ülke ve işyerleri kapsama alınıyor
Şu ana kadar İş Kanunu içinde yer alan maddeler çerçevesinde, sadece çalışan sayısı 50’nin üzerinde olan 28 bin işyeri ve işletmede iş sağlığı ve güvenliğinin uygulanırken yeni yasa peyder pey yürürlüğe girdikçe kamudaki memurlar da dahil olmak üzere hemen her yer iş sağlığı ve güvenliği kurallarına tabi olacak. Yani, Bakan Çelik’in ifadesiyle “Yeni dönemde bir milyon 426 bin işyeri ve işletme ve memurlar bu kapsama alınıyor.”
Bir kişi bile çalıştıran işyerine iş sağlığı ve güvenliği şartı gelmiş oldu.
***Kapsam dışı iş ve işyerleri
Ancak aşağıda belirtilen faaliyetler ve kişiler hakkında bu Kanun hükümleri uygulanmayacak.
a) Fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri işyerlerindekiler hariç Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığının faaliyetleri.
b) Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri.
c) Ev hizmetleri.
ç) Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapanlar.
d) Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri sırasında, iyileştirme kapsamında yapılan işyurdu, eğitim, güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri.
***1-9 işçisi olana devlet hizmet verecek
Çalışan sayısı 1-9 arası olan ve sayısı bir milyon 210 bin olan işyerlerinin aylık iş sağlığı ve güvenliği ödemelerini devletin üstlenecek ve bu işyerlerinin cebinden para çıkmayacak giderleri de devlet (SGK) üzerinden ödeyecek.
***10 ve daha işçisi olan hizmet alacak
10 ve daha işçisi olanlar da iş sağlığı güvenliği elemanı çalıştıracak ve bu hizmeti veren şirketlerden hizmet alacaklar.
Halen, 10-49 kişi arasında işçi çalıştıran yaklaşık 180 bin ve 50 ve üzerinde işçi çalıştıran 28 bin işyeri ve işletme bulunuyor. Bunların sınıflandırması da ‘az tehlikeli’, ‘tehlikeli’ ve ‘çok tehlikeli’ şeklinde yapılacak.
Şimdiye kadar, 50 ve üzeri işçi çalıştıran yerler için geçerli olan iş sağlığı ve güvenliği kuralları artık her işyeri için geçerli olacak.
10-49 işçi çalıştıran işletmelerin ise az tehlikeli gruptaysa 72 lira, çok tehlikeli gruptaysa 140-150 lira aylık olarak ödeme yapacağını açıkladı. Ödemeler işçi başına değil, işletme başına bir ödeme olacak.
***17 bin iş sağlığı ve güvenliği iş bulacak
Halen, yaklaşık 9 bin iş sağlığı güvenliği uzmanı ve 4 bin işyeri hekimi var olup yani sektörlerde hizmet vermektedir. Süreç sonunda 17 bin uzman ve 8 bine yakın hekim sektörde iş bulacak.
***Çalışmaktan kaçınma hakkı
Ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalan çalışanlar kurula, kurulun bulunmadığı işyerlerinde ise işverene başvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasına karar verilmesini talep edebilecek. Kurul acilen toplanarak, işveren ise derhâl kararını verir ve durumu tutanakla tespit edecek. Karar, çalışana ve çalışan temsilcisine yazılı olarak bildirilecek.
Kurul veya işverenin çalışanın talebi yönünde karar vermesi hâlinde çalışan, gerekli tedbirler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınabilecek. Çalışanların çalışmaktan kaçındığı dönemdeki ücreti ile kanunlardan ve iş sözleşmesinden doğan diğer hakları saklı olacak
***Çalışan temsilcisi
İşveren; işyerinin değişik bölümlerindeki riskler ve çalışan sayılarını göz önünde bulundurarak dengeli dağılıma özen göstermek kaydıyla, çalışanlar arasında yapılacak seçim veya seçimle belirlenemediği durumda atama yoluyla, aşağıda belirtilen sayılarda çalışan temsilcisini görevlendirecek;
a) İki ile elli arasında çalışanı bulunan işyerlerinde bir.
b) Ellibir ile yüz arasında çalışanı bulunan işyerlerinde iki.
c) Yüzbir ile beşyüz arasında çalışanı bulunan işyerlerinde üç.
ç) Beşyüzbir ile bin arasında çalışanı bulunan işyerlerinde dört.
d) Binbir ile ikibin arasında çalışanı bulunan işyerlerinde beş.
e) İkibinbir ve üzeri çalışanı bulunan işyerlerinde altı.
(2) Birden fazla çalışan temsilcisinin bulunması durumunda baş temsilci, çalışan temsilcileri arasında yapılacak seçimle belirlenecek
***Bağımlılık yapan maddeleri kullanma yasağı
İşyerine, sarhoş veya uyuşturucu madde almış olarak gelmek ve işyerinde alkollü içki veya uyuşturucu madde kullanmak yasaktır.
İşveren; işyeri eklentilerinden sayılan kısımlarda, ne gibi hallerde, hangi zamanda ve hangi şartlarla alkollü içki içilebileceğini belirleme yetkisine sahiptir.
Aşağıdaki çalışanlar için alkollü içki kullanma yasağı uygulanmaz:
a) Alkollü içki yapılan işyerlerinde çalışan ve işin gereği olarak üretileni denetlemekle görevlendirilenler.
b) Kapalı kaplarda veya açık olarak alkollü içki satılan veya içilen işyerlerinde işin gereği alkollü içki içmek zorunda olanlar.
c) İşinin niteliği gereği müşterilerle birlikte alkollü içki içmek zorunda olanlar
Ali Tezel 28.06.2012