İşçilerin yüzde 90’dan fazlası örgütsüz, sendikalar baraj engeline takıldı, Cemaat’e yakın konfederasyon kuruldu, Hak İş hükümet desteğiyle büyüdü
İşkollarındaki işçi sayıları ve sendikaların üye sayılarına ilişkin 2014 Temmuz ayı istatistikleri tebliği 25 Temmuz 2014 tarihinde yayımlandı.
Temmuz 2014 istatistiğini Ocak 2014 istatistik verileri ile karşılaştırarak işçi sendikalarının durumuna ilişkin bir özet çıkarmaya çalıştık.
Biraz gecikmeli yayımlanan istatistiği ana hatlarıyla incelediğimizde tüm işkollarında çalışan işçi sayısı yaklaşık yüzde 6 oranında artarak, 12 milyon 287 bin 238’e yükselmiştir.
Sendikalı işçiler azınlıkta
Sendikalı işçilerin sayısı yüzde 8,48 artarak bir milyon 189 bin 481 olmuştur. Bu artış, toplam içinde işçilerin örgütlülük oranına çok etki etmiş ve örgütlülük oranı yüzde 9,68 olmuştur. Ocak ayındaki sendikalı işçilerin toplam işçiler içindeki oranı yüzde 9,45 idi.
Bu artışlara rağmen, işçilerin büyük bölümü, 11 milyondan fazlası, oransal olarak yüzde 90’ından fazlası hala sendikasızdır. Toplu iş sözleşmesinden yararlanamayan işçilerin oranı bunun çok daha üzerindedir.
Sendika sayısında artış var
Temmuz istatistiğinde gözle ilk çarpan farklılık sendika sayısındaki artıştır. Ocak ayındaki istatistikte 115 sendika bulunurken, Temmuz 2014 istatistiğinde sendika sayısı yüzde 22,6 oranında artarak 141 olmuştur. Sendikalardaki bu artışın temel nedeni, kısa adı Aksiyon-İş olan bir konfederasyon çatısı altında sendikalar oluşturmaktadır.
Aksiyon İşçi Sendikaları Konfederasyonu olarak kuruluşu yapılan Aksiyon-İş bünyesinde her işkolunda başında “Pak” ifadesi bulunan sendikalar kurulmuştur.
Yıldırım Koç, Aydınlık gazetesinde yazdığı köşe yazılarında bu konfederasyonun tüzüğünün büyük ölçüde DİSK tüzüğünden alıntı olduğunu saptamıştı. Gerçekten de iki metin yan yana getirildiğinde bu benzerlik tüm yalınlığıyla görülmektedir.
Aksiyon-İş’in kuruluşunun arkasında kendilerini “Hizmet Hareketi” olarak tanımlamaya başlayan Fethullah Gülen grubuna yakın kişilerin olduğu belirtilmektedir.
Bu grubun dışında da çeşitli işkollarında bağımsız sendikaların kurulduğu gözlenmektedir.
Sendikalar ve işçiler barajları aşamıyor
Sendikaların sayısındaki artış, işkolu barajlarını aşan sendika sayısında çok fazla bir değişikliğe neden olmamıştır. Ocak 2014 istatistiğinde 47 olan işkolu barajlarını aşan sendika sayısı, Temmuz 2014 istatistiğinde 49’a yükselmiştir. Eklenen iki sendikanın ise 17 numaralı Sağlık ve Sosyal Hizmetler işkolundaki Özsağlık-İş ile 15 numaralı Taşımacılık işkolundaki Öz Taşıma-İş’tir. Her iki sendika da Hak-İş üyesidir.
20 işkolundaki sendikalar içinde işkolu barajlarını aşan sendikaların durumlarını incelediğimizde barajları aşabilen sendika oranı en yüksek olan işkolu 8 numaralı Basın, Yayın ve Gazetecilik’tir. Bu işkolundaki toplam 5 sendikadan 3’ü işkolu barajını aşmaktadır. Baraj aşan sendikalar bakımından en düşük oranlı işkolu ise 14 numaralı Enerji’dir. Bu işkolundaki toplam 8 sendikadan yalnızca biri işkolun barajını geçebilmektedir.
Hak-İş’te iktidar hormonlu büyüme
Temmuz 2014 istatistiğinde konfederasyonların dağılımı ise şu şekildedir; Türk-İş’e bağlı sendikalardaki sendika üyesi işçilerin sayısı 788 bin 388’dir. Bir önceki döneme (Ocak 2014) oranla Türk-İş’in üye sayısı yüzde 2,33 oranında artış göstermiştir.
Hak-İş’e bağlı sendikalardaki sendika üyesi işçilerin sayısı 251 bin 232 olmuştur. Hak-İş önceki döneme oranla üye sayısını yüzde 31 oranında artırmıştır.
DİSK ise üye sayısını yüzde 3,95 artırarak 111 bin 938’e çıkarmıştır. Yeni kurulan Aksiyon-İş’in üye sayısı 11 bin 86 olmuştur. Bu konfederasyonun üye sayısı bakımından en büyük sendikasını 8 bin 391 üye ile Pak Eğitim-İş oluşturmaktadır.
Bağımsız sendikaların bütününe bakıldığında Ocak 2014 istatistiğine oranla çok küçük bir azalma ile toplamda 26 bin 837 üyeye sahip oldukları görülmektedir.
Hak-İş’teki artışın iktidar desteğiyle özellikle Öz Finans-İş’te üye sayısı 2 bin 943’den 14 bin 926’ya; Öz Büro-İş’te 3 bin 137’den 7 bin 155’e; Öz Taşıma-İş’te bin 19 olan üye sayısı 8 bin 476’ya; önceki istatistikte olmayan Öz Sağlık-İş’in üyesi bir anda 2 bin 807’ye ve Öz-İş’in üye sayısı ise 2 bin 48’den 6 bin 621’e çıkmıştır.
Böylece Hak-iş 5 işkolunda büyük bir sıçrama yapmış ve de toplamda ciddi bir üye artışı oluşturulmuştur.
İşkolu barajları bakımından Türk-İş’in 33 sendikasından 32’si; Hak-İş’in 19 sendikasından 13’ü, DİSK’in ise 19 sendikasından sadece 4’ü işkolu barajını aşabilmiştir. Aksiyon-İş’in 20 sendikasından hiçbiri henüz işkolu barajını aşamamıştır. İstatistikte yer alan 49 bağımsız sendikadan biri işkolu barajını aşabilmektedir.
Durum pek parlak değil
Sayılar işçilerin örgütlülüğü bakımından durumun pek de parlak olmadığını, yapılan yasa değişikliğinin ise umulanı vermediğini açık biçimde kanıtlamaktadır.
Son iki yıl içinde yaşanan gelişmeler, önümüzdeki dönemde özellikle barajlar konusunun daha da yakıcı bir şekilde tartışmaya açılacağını göstermektedir.
TBMM’de kabul edilen ve muhtemelen açılacak ilk mahkemede Anayasa’ya aykırılığı saptanacak olan işkolu barajlarına ilişkin değişiklik hiçbir derde çare değildir.
Olmadığı 2 yıl içinde yeterince görülmüştür. Çözüm için ilk atılması gereken adım, yetki uyuşmazlıklarında referandum kuralının getirilmesidir.
Emek.org.tr