Dolar aldı başını gidiyor, işçi ücretleri yerlerde sürünüyor..
Sadece PTT işçilerinin değil motorlu kuryelerle gündeme oturan işçilerin çalışma koşulları sorgulanıyor. İşçi ücretleri insanca yaşam sürdürmeye yetmiyor. PTT dağıtım işleri yapanların da sağlık sorunları, ücret ve sosyal hakları konularında yaşadıkları sorunlar bitmiyor.
Taşımacılık işkolunda özellikle Motorlu Kurye olarak çalışan işçi sayısının milyona yaklaşması ve çalışma koşullarının insani özelliklerden uzaklığı, birçok yönüyle tartışmalara neden oluyor. İşçi güvenliği ve Sigortasızlık yanı sıra uzun çalışma süresi bu konuların başında geliyor.
PTT veya motorlu kurye işinde çalışanları açısından sendikalaşmanın düşük ve etkisiz oluşu bu durumu olumsuz etkileyen unsurlardan biri… Güçlü sendikal örgütlenmenin olmayışı, işçilerin ağır koşullarda hak ve hukuktan yoksun biçimde çalışmasının nedeni olarak görülüyor.
Şirketler arası rekabet, sonuçta işçilere yeni yükler getiriyor ve ağır koşullarda çalışma anlamına geliyor.
PTT işçileri de bu sektörde taşıdıkları ağır yük ve hız konusunda sürekli baskı altında çalışıyor. Örgütlenme konusunda karşılaştıkları baskılar da sürüyor. Sendikal çalışmalarda kırıcı rol oynayan sarı işbirlikçi sendikaların varlığı, engellemeler ve işçilerin güvensiz duruşu; bağımsız sendikal çalışmayı zora sokuyor. Bu işyerlerinde sendikal örgütlenme çalışması olmadığı anlamına gelmiyor. Ancak yaklaşık 5-6 yıl önce İstanbul PTT kargolarında görülen örgütlenmeyle, maaş ödemelerinde yaşanan düzensizlik ve keyfiliklere karşı eylem yapan ve kazanan işçiler örneği pek yaşanmıyor.
PTT dağıtım işçilerinin ücret, çalışma koşulları, sendikalaşma, müdür baskı ve tehditleri, işyeri baskıları, işten çıkarma ve sürgünlerin yaşandığı, yandaş işçi alımının yaşandığı işyeri olarak gündemde yerini almaya devam ediyor.
Şişli PTT şubesinde dağıtım işinde yaklaşık 130 işçi çalışıyor. İşletme içerisinde 8 kadın çalışan ve dış dağıtıma çıkan yaklaşık 15 kadın işçi var. Dışarıda dağıtıma çıkan yaklaşık 90 taşeron işçisi çalışıyor.
Sendika örgütlenmesi ve sendika etkisi zayıf bir işletme PTT.
PTT işçi ve memurlarının ücretleri açlık sınırında ve yoksulluk sınırının altında tutuluyor. Özellikle işçilerin ücretleri, vergi dilimi denilen vergi ödeme aylarında neredeyse beşte bir oranında düşüyor. Bu işçi açısından, yoksulluk koşullarında önemli bir rakam anlamındadır.
Çalışma saatleri dışında örneğin cumartesi günü fazladan çalışılan saatlerin ücretleri ödenmiyor. SGK ya bildiren işçilerin şirketleri önemsenmiyor. Şikayet olmasına rağmen soruşturma yapılmıyor. Soruşturma yapılsa işletmede yapılan usulsüzlük açığa çıkacak. Örneğin işçi hakkını alamıyor, SGK pirimi düşüyor, Taşeron şirketin vergisi azalıyor… Ancak SGK duyarsızlığından şikayet eden işçiler var. Örneğin bir işçi her cumartesi 2 saat fazla mesai yapıyor ama bu ödenmiyor. Yılda 100 saati aşıyor, 130 işçi den kesilen bu küçük görünen para şirkete kalıyor. Küçük gibi görünüyor ancak toplamda büyüyor, adaletsizlik ve hırsızlık da cabası…
Konuştuğumuz işçilerden aldığımız bilgiler ışığında Şişli PTT işyerinde şu sorunları tespit etik.
1- işçiler dağıtıma çıkarken çanta araması yapılıyor. Ne kadar adi dağıtım ürünü aldıklarını, dağıtım planlama-sıralaması olup olmadığı, planlama yapıp yapmadıklarını kontrol ediliyor. Bu durum yıllardır çalışan ve iş tecrübesi ve dürüstlüğü bilinen işçiler açısından aşağılama, mobbing anlamındadır.
2- PTT, diğer firmalarla ilginç bir rekabet sürdürüyor. Hizmet kalitesini artırarak, işçinin çalışma koşullarını iyileştirerek veya düşük fiyata hizmet verme değil bu… Çalıştırdığı işçilere fazla yük yükleyerek, hızlı koşturarak iş adetinin sayısını artırmayı tercih ediyor.
Örneğin İstanbul Başmüdürlüğünün 12.11.2021 tarihli bir resmi yazısı talimat olarak dağıtılmış. Bu yazıda trendyol, hepsiburda vb şirketlerin günlük taşıma sayıları 150-200 gibi verilerek kendi işçilerinin daha hızlı dağıtım yapmaları için İst. PTT işçilerine aşırı hızda çalışma yapması dayatılıyor.
3- İşletme müdürleri işçilere tehditler savuruyor, bağırıp çağırarak çalışılmasını istiyor. “kimsenin gözünün yaşına bakmam”, “yanlış yapanı kapıya koyarım” gibi baskı ve aşağılamalarla mobbing uygulanıyor.
4- İşçilerin aldığı ortalama ücret 4200 tl dir. Ancak vergi dilimi ödemesi nedeniyle yılın son aylarında bu rakam yaklaşık 3400 tl.ye düşer. Bu hayat pahalılığı koşullarında işçi bütçesini sarsan bir rakamdır bu.
5- İşçiler çok ucuza bulduğu yiyeceklerle öğle yemeğini geçiştirir. Yani yeterli, dengeli ve sağlık beslenme bir PTT işçisi için hayaldir. Çünkü yemek parası verilmemektedir. Yol parası-servis ücreti de, paso kullanımı da yoktur.
6- Yakın zamanda Şişli PTT’de haklarını aradıkları ve idarede tartışma yaşadıkları için işten çıkarma ve sürgünler yapıldı. Sürgüne gönderilenlerin mahkemeleri devam ediyor. Örneğin bir işçi İzmir’de bulunan bir amirle hak konularını internet ortamında tartıştığı için işten çıkarılıyor. Haklarını sorgulayan, cumartesi günü çift ücret tartışması nedeniyle 3 kişi işten çıkarıldı.
Yaşanan sorunlarla ilgili işçilerin SGK yaptıkları şikayetler sonuçsuz kalabiliyor. Teftiş soruşturma talepleri yanıtsız bırakılıyor. Telefonla şikayet dosyası oluşturma konuları işletmeyi koruyan konuşmalarla sürdürülüp yılgınlık yaratılıyor. Bu konuda sorun yaşayan işçilerin bilgisine ulaştık. Aslında işçiler işi sıkı tutabilse bu kanaldan da sonuç alabilirler.
İşçiler ne yapabilir?
İşçiler açısından örgütlenme ve sendikal birlik sağlayarak, bağımsız ve işçiden yana bir sendikayla çalışma koşullarını düzeltebilirler ve daha iyi haklarla çalışma olanağı bulabilir.
İşçilerin öncelikle işyerinde diğer sarı sendikaların ve idarenin bilgisi dışında örgütlenmeleri, işyeri işçi komitesini kurmaları önemlidir. Aslında işçi birliğini sağlayan örgütlenme yapmaları dışında başka çareleri de yoktur. Güvenilen öncü işçilerin böylesi bir işçi komitesi yaratmaları en önemli aşamadır. İşçiler de bilir, bu tür işyerlerinde dağıtımın aksaması, en büyük üretimden gelen güç kapsamındadır. Güçlü disiplinli işçi birliği çok şey yapabilir. İşyerindeki öncü işçilerin işeri dışında düzenleyecekleri eğitim ve örgütlenme çalışmalarıyla bunu başarabilir ve bağımsız işçi iradeleri yaratabilirler. Bu oluştuktan sonra işçiler taleplerini değişik eylem ve iş yavaşlatma yöntemleriyle karşılayabilirler, değişiklikler yaptırabilirler.
Emek.org.tr, işçi eğitimi ve dayanışma kapsamında işçi dostlarımıza destek olmaya hazırdır.
Emek.org.tr
